Algorytm podziału środków na podstawową działalność uczelni.
Podstawowym strumieniem finansowania działalności uczelni w modelu instytucjonalnym jest subwencja otrzymywana przez uczelnie z budżetu państwa. Zgodnie z UPSWN, która zaczęła obowiązywać od 1 października 2018 r. uczelnie obecnie otrzymują środki w formie subwencji, która scala występujące wcześniej dwa oddzielne strumienie finasowania nauki i działalności dydaktycznej. Środki finansowe dla uczelni na zadania, o których mowa w art. 356 pkt. 1 lit. a–c i pkt 2 lit. a–d i g przyznawane są łącznie w ramach jednej subwencji, której wysokość ustalana jest na podstawie algorytmów określonych w drodze rozporządzenia wydanego przez ministra właściwego ds. szkolnictwa wyższego i nauki.
Aktualny algorytm podziału wprowadzono Rozporządzeniem Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego w sprawie sposobu podziału środków finansowych na utrzymanie i rozwój potencjału dydaktycznego oraz potencjału badawczego znajdujących się w dyspozycji ministra właściwego do spraw szkolnictwa wyższego i nauki oraz na zadania związane z utrzymaniem powietrznych statków szkolnych i specjalistycznych ośrodków szkoleniowych kadr powietrznych. Algorytm zapewnia stabilizację budżetu poszczególnych uczelni poprzez ustalenie maksymalnego możliwego spadku wysokości subwencji w stosunku do ubiegłorocznej.
Od 1 stycznia 2019 r. uczelnia otrzymuje jeden strumień finansowy i może samodzielnie decydować jaką część środków przeznaczy na, np. rozwój potencjału badawczego, a jaką na utrzymanie i rozwój potencjału dydaktycznego. Ważną zmianą w strukturze algorytmu jest także stopniowe obniżanie wysokości stałej przeniesienia z 50% w 2019 r. do 30% w 2023 r.
Wysokość subwencji tj. środków finansowych przeznaczonych na zadania związane z utrzymaniem i rozwojem potencjału dydaktycznego i badawczego dla publicznych uczelni akademickich określana jest na podstawie algorytmu pokazanego poniżej (Rys. 1).
Środki dzielone są na podstawie algorytmu (Rys. 1), którego głównymi składnikami są:
1) składnik studencki - obliczany na podstawie liczby studentów studiów stacjonarnych na poszczególnych kierunkach, poziomach i profilach studiów prowadzonych przez uczelnie, mnożonych przez współczynnik kosztochłonności przypisany tym kierunkom i liczby studentów studiów stacjonarnych nieprzypisanych do kierunku studiów. Tak uzyskaną kwotę mnoży się jeszcze przez wskaźnik dostępności dydaktycznej, który oblicza się biorąc pod uwagę liczbę studentów studiów stacjonarnych i niestacjonarnych przypadających na jednego nauczyciela akademickiego. Otrzymany wynik odnosi się do parametru M, który oznacza referencyjną liczbę studentów przypadających na jednego nauczyciela akademickiego.
2) Składnik kadrowy - obliczany na podstawie kalkulacyjnej liczby nauczycieli akademickich zatrudnionych w danej uczelni na poszczególnych stanowiskach zgodnie z zapisami art. 116 UPSWN.
3) Składnik umiędzynarodowienia - oblicza się biorąc pod uwagę liczbę studentów i doktorantów wyjeżdżających za granice i przyjeżdżających z zagranicy, którzy odbywali w poprzednim roku akademickim kształcenie w danej uczelni w okresie minimum 3 miesięcy. W tym składniku bierze się również pod uwagę liczbę studentów cudzoziemców, liczbę studentów cudzoziemców pobierających stypendia przyznane przez Narodowa Agencję Wymiany Akademickiej, jak również liczbę doktorantów w szkole doktorskiej będących cudzoziemcami.
4) Składnik badawczy - oblicza się na podstawie liczby pracowników w publicznej uczelni akademickiej prowadzącej działalność naukową w określonej dyscyplinie naukowej lub artystycznej (z uwzględnieniem czasu pracy związanego z prowadzeniem działalności naukowej w poszczególnych dyscyplinach), w której uczelnia posiada kategorię naukową wyższą niż C. Uwzględnia się tylko tych pracowników, którzy złożyli w danej uczelni oświadczenie, upoważniające do zaliczenia ich do liczby pracowników prowadzących działalność naukową w danej dyscyplinie (N). Tak określoną liczbę nauczycieli akademickich mnoży się przez współczynnik kosztochłonności przypisany do danej dyscypliny naukowej i przez współczynnik przypisany do kategorii naukowej, jaką dana dyscyplina uzyskała w wyniku ewaluacji.
5) Składnik doktorancki - oblicza się biorąc pod uwagę liczbę doktorantów w szkole doktorskiej prowadzonej przez publiczną uczelnię akademicką, z wyłączeniem osób zatrudnionych w ramach stosunku pracy w uczelni w charakterze nauczyciela akademickiego i cudzoziemców. Liczba ta mnożona jest przez średni współczynnik kosztochłonności prowadzenia działalności naukowej w dyscyplinach naukowych lub artystycznych, w których jest prowadzone kształcenie w szkole doktorskiej prowadzonej przez publiczną uczelnię akademicką. Współczynnik kosztochłonności oblicza się dzieląc współczynnik kosztochłonności prowadzenia działalności naukowej w dyscyplinie naukowej lub artystycznej przez liczbę dyscyplin naukowych lub artystycznych, w których jest prowadzone kształcenie w szkole doktorskiej prowadzonej przez publiczną uczelnię akademicką,
6) Składnik badawczo – rozwojowy - oblicza się na podstawie wysokość nakładów wewnętrznych poniesionych przez publiczną uczelnię akademicką na działalność badawczo-rozwojową wykazanych w PNT-01/s składanym w roku poprzedzającym rok przyznania subwencji,
Rys. 1.
Rys. 1. Schemat algorytmu podziału środków na subwencje dla akademickich uczelni publicznych.